ZOO Antwerpen | Zoogdierenlijst 1843-1960

Dierentuinen bestaan al langer dan vandaag, en sommige dierentuinen zijn ook reeds verdwenen. Over hen kan u hier meer lezen.
Plaats reactie
Gebruikersavatar
ScaraMcDuck
Laafsekikker (EN)
Laafsekikker (EN)
Berichten: 1065
Lid geworden op: 08 sep 2012, 23:19
Favoriete dierentuin: ZOO Antwerpen
Locatie: The Wild

ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door ScaraMcDuck »

In het kader van m'n opzoekingswerk rond de dierencollectie van ZOO Antwerpen, had ik al geruime tijd het boek Promenade au Jardin Zoologique d'Anvers liggen. Niet alleen bevat het boek een zeer gedetailleerde en interessant geschreven rondleiding én het eerste grondplan van de tuin, het bevat ook een overzicht van de soorten die op dat moment terug te vinden waren in de tuin. Zoals de titel al suggereert staat dat alles in het Frans, hier en daar aangevuld met een Latijnse benaming (anno 1861).

De interesse was gewekt dus begon ik een lijstje aan te leggen van alle dieren die in het boek voorkwamen. In de lijst Latijnse namen zaten veel gaten ... en over welke dieren had men het nu eigenlijk? Er is namelijk nogal wel wat veranderd op dat vlak sinds 1861. Gelukkig vermeldt de auteur dat de gebruikte benaming die van Frans zoöloog Georges Cuvier is. Zijn toenmalig referentiewerk Règne Animal distribué d'après son Organisation pour servir de base à l'Histoire Naturelle des Animaux et d'Introduction à l'Anatomie Comparée is gelukkig dankzij tal van bibliotheken integraal online te vinden en bijgevolg begon de zoektocht om de gaten in de lijst in te vullen.

Zijn origineel verscheen vanaf 1817 met een geactualiseerde versie vanaf 1829. Een vertaalde en aangevulde Engelstalige versie kwam er in 1836. Meteen ook handig om de Engelstalige namen anno 1861 mee te pikken. Règne animal bevat ook beknopte omschrijvingen van de soorten, dat zou later van elementair belang blijken.

Dan begon het meest zenuwslopende werk van allemaal: soorten uit 1861 vertalen naar soorten in 2013. Voor sommigen bleek dat heel simpel omdat de omschrijving nog steeds actueel is en de binomiale Latijnse naam van bv. Linneaus nog steeds van toepassing is voor de soort. Voor andere soorten is daar echter wel verandering ingekomen, gebruikt men volgens de taxonomische etiquette nu de naam van de natuurkundige die de soort het eerst op een degelijke manier beschreef, zijn er ondersoorten bijgekomen of soms zijn soortnamen gerecycleerd). Waar er dus verwarring was over de soort, waren de omschrijvingen in het zowel de gids als de encyclopedie van Cuvier enorm praktisch.

Dat neemt niet weg dat er een aantal soorten zijn waarvoor ik niet echt kon terugvinden over welke soort het nu net gaat. Voor een aantal andere gaat het om een sterk vermoeden op basis van kruisreferenties (de vermoedens zijn niet weerspiegeld in de lijst zelf, in m'n originele Excel-sheet is alles echter kleurgecodeerd).

Hoe dan ook vond ik het bijzonder interessant om te weten te komen wat er zo allemaal rondkroop, - liep, -fladderde in ZOO Antwerpen ... intussen 152 jaar geleden.

Kort samengevat: minstens 72 soorten zoogdieren, 154 soorten vogels en 1 reptielensoort.

Welke beestjes / soorten / groepen waren dat dan? Wel, deze:

--- (FR: Cacatoë rosalbin, LT: ---)
--- (FR: Campinoise, LT: Gallus gallus domesticus)
--- (FR: Chèvre à grosse queue, LT: Capra hircus)
--- (FR: Cochon à masque, LT: ---)
--- (FR: Cochon noir, LT: ---)
--- (FR: Crik à tête de faucon, LT: ---)
--- (FR: Perruche oméopate, LT: ---)
--- (FR: Perruches inséparables, LT: ---)
Addax (FR: Antilope de Nubie, LT: Addax nasomaculatus)
Afrikaanse dwergeend (FR: Sarcelle à front blanc, LT: Nettapus auritus)
Afrikaanse nimmerzat (FR: Tantale d'Afrique, LT: Mycteria ibis)
Afrikaanse zeearend (FR: Aigle vociférant, LT: Haliaeetus vocifer)
Afrikaanse zwarte kuifarend (FR: Aigle-autour noir huppé d'Afrique, LT: Lophaetus occipitalis)
Agoeti (FR: Agouti du Brésil, LT: Dasyprocta)
Albino blauwe pauw (FR: Paon blanc, LT: Pavo cristatus)
Alpensneeuwhoen (FR: Lagopède (alpin?), LT: Lagopus muta)
Amerikaanse alligator (FR: Caiman à tête de brochet, LT: Alligator mississippiensis)
Amerikaanse oehoe (FR: Hibou couronné de l'Amérique Septentrionale, LT: Bubo virginianus)
Amerikaanse zeearend (FR: Aigle à tête blanche, LT: Haliaeetus leucocephalus)
Amerikaanse zwarte beer (FR: Ours noir, LT: Ursus americanus)
Andescondor (FR: Condor, LT: Vultur gryphus)
Arabische oryx (FR: Antilope leucorix, LT: Oryx leucoryx)
Argali (FR: Argali de Sibérie, LT: Ovis ammon)
Australische koningsparkiet (FR: Perruche royale, LT: Alisterus scapularis)
Axishert (FR: Cerf axis | Cerf tacheté de l'Inde, LT: Axis axis)
Aziatische olifant (FR: Éléphant, LT: Elephas maximus)
Bateleur (FR: Aigle bateleur, LT: Terathopius ecaudatus)
Berberaap (FR: Macaque ordinaire, LT: Macaca sylvanus)
Bergeend (FR: Canard tadorne, LT: Tadorna tadorna)
Bergzebra (FR: Zèbre, LT: Equus zebra)
Beverrat (FR: Potamys coypu, LT: Myocastor coypus)
Blauwe pauw (FR: Paon domestique, LT: Pavo cristatus)
Blauwgele ara (FR: Ara bleu, LT: Ara ararauna)
Blauwvleugelkookaburra (FR: Martin chasseur, LT: Dacelo leachii)
Bosuil (FR: Chouette-hulotte | Chat-huant, LT: Strix aluco)
Brahma (FR: Brama-Pootra, LT: Gallus gallus domesticus)
Bruine baviaan (FR: Papion, LT: Papio papio)
Bruine beer (FR: Ours brun, LT: Ursus arctos)
Buizerd (FR: Buse, LT: Buteo buteo)
Burma-bankivahoen (FR: Cochinchinoise, LT: Gallus gallus gallus)
Californische kuifkwartel (FR: Colin à aigrette, LT: Callipepla californica)
Capibara (FR: Capybara, LT: Hydrochoerus hydrochaeris)
Caracal (FR: Caracal, LT: Caracal caracal)
Carolina-eend (FR: Canard de la Caroline, LT: Aix sponsa)
Casarca (FR: Kasarka, LT: Tadorna ferruginea)
Ceylonkroonaap (FR: Macaque bonnet chinois, LT: Macaca sinica)
Chinese kraanvogel (FR: Grue du Japon, LT: Grus japonensis)
Crève-coeur (FR: Crèvecoeur, LT: Gallus gallus domesticus)
Cuba-amazone (FR: Amazone à tête blanche, LT: Amazona leucocephala)
Cubaanse ara (FR: Ara tricolore, LT: Ara tricolor)
Damagazelle (FR: Antilope nanguer, LT: Nanger dama)
Damhert (FR: Cerf d'Écosse, LT: Dama dama)
Dorcasgazelle (FR: Gazelle | Antilope dorcas, LT: Gazella dorcas)
Dorking (FR: Dorking, LT: Gallus gallus domesticus)
Drieteenstrandloper (FR: Sanderling variable, LT: Calidris alba)
Dromedaris (FR: Dromadaire d'Égypte, LT: Camelus dromedarius)
Duif (FR: Pigeon, LT: Columbidae)
Dwerggeit (FR: Chèvre nain, LT: Capra hircus)
Dwergkasuaris (FR: Casoar de la Nouvelle-Hollande, LT: Casuarius bennetti)
Dwergzeboe (FR: Zébu nain, LT: Bos indicus)
Edelhert (FR: Cerf commun | Cerf d'Europe, LT: Cervus elaphus)
Eend (FR: Canard, LT: Dendrocygninae | Anatinae | Tadorninae | Stictonettinae )
Eendvogels (FR: Palmipède, LT: Anseriformes)
Egyptische mangoest | Faraorat (FR: Mangouste d'Égypte, LT: Herpestes ichneumon)
Ekster (FR: Pie (bavarde?), LT: Pica pica)
Elandantilope (FR: Antilope canna, LT: Taurotragus oryx)
Europese zeearend (FR: Aigle pygargue, LT: Haliaeetus albicilla)
Everzwijn (FR: Sanglier, LT: Sus scrofa)
Falklandcaracara (FR: Aigle caracara funèbre, LT: Phalcoboenus australis)
Fazant (FR: Faisan de Colchide, LT: Phasianus colchicus)
Fennek (FR: Renard fennec, LT: Vulpes zerda)
Fluiteend | boomeend (FR: Sarcelle de Bahama, LT: Dendrocygna)
Frankolijn (FR: Francolin, LT: Francolinus …)
Gans (FR: Oie, LT: Anser | Branta)
Geelkopamazone (FR: Amazone à tête jaune et bec blanc, LT: Amazona oratrix)
Geelvleugelara (FR: Ara aracanga, LT: Ara macao)
Gestreepte hyena (FR: Hyène zébrée, LT: Hyaena hyaena)
Gevlekte hyena (FR: Hyène tachetée, LT: Crocuta crocuta)
Gewone jakhals (FR: Chacal, LT: Canis aureus)
Gewoon stekelvarken (FR: Porc-épic, LT: Hystrix cristata)
Giraffe (FR: Girafe, LT: Giraffa camelopardalis)
Gordeldier (FR: Tatou, LT: Dasypodidae)
Goudfazant (FR: Faisan doré, LT: Chrysolophus pictus)
Grasparkiet (FR: Perruche ondulée sagittifère, LT: Melopsittacus undulatus)
Grijze arendbuizerd (FR: Aigle aguya du Paragay et du Brésil, LT: Geranoaetus melanoleucus)
Grijze reuzenkangoeroe (FR: Kanguroo géant, LT: Macropus giganteus)
Groene meerkat (FR: Mangabey à collier, LT: Chlorocebus aethiops)
Groene pauw (FR: Paon spicifère, LT: Pavo muticus)
Groenpootruiter (FR: Chevalier aboyeur, LT: Tringa nebularia)
Grote Canadese gans (FR: Oie à cravatte, LT: Branta canadensis)
Grote geelkuifkaketoe (FR: Cacatoë à huppe jaune, LT: Cacatua galerita)
Grote trap (FR: Grande outade, LT: Otis tarda)
Grote zilverreiger (FR: Héron à aigrette, LT: Ardea alba)
Harpij (FR: Grande harpie | Aigle destructeur, LT: Harpia harpyja)
Hartenbeest | Lichtensteinantilope (FR: Antilope bubale, LT: Alcelaphus)
Havikarend (FR: Aigle de Bonelli, LT: Aquila fasciata)
Hawaiigans (FR: Oie des Iles Sandwich, LT: Branta sandvicensis)
Heilige ibis (FR: Ibis sacré, LT: Threskiornis aethiopicus)
Helmhokko (FR: Pauxi mitu, LT: Pauxi …)
Helmkasuaris (FR: Casoar à casque | Emeu, LT: Casuarius casuarius)
Himalayaglansfazant (FR: Lophophore resplendissant, LT: Lophophorus impejanus)
Hoendergans (FR: Céréopsis cendré, LT: Cereopsis novaehollandiae)
Hollands kuifhoen witte kuif (FR: Poules à huppe blanche, LT: Gallus gallus domesticus)
Hollands kuifhoen zwarte kuif (FR: Poules à huppe noire, LT: Gallus gallus domesticus)
Huiscavia (FR: Cobaye | Cochon d'Inde, LT: Cavia porcellus)
Huismuis (FR: Souris, LT: Mus musculus)
Huismus (FR: Moineau, LT: Passer domesticus)
Huzaaraap (FR: Guenon patas, LT: Erythrocebus patas)
Hyacinthara (FR: Ara maximilien, LT: Anodorhynchus hyacinthinus)
Indische gans (FR: Oie de l'Inde, LT: Anser indicus)
Indische maraboe (FR: Cigogne argala, LT: Leptoptilos dubius)
Indische neushoorn (FR: Rhinocéros, LT: Rhinoceros unicornis)
Jaguar (FR: Jaguar, LT: Panthera onca)
Jak (FR: Yack, LT: Bos grunniens)
Javapony (FR: Poney de Java, LT: Equus ferus caballus)
Jufferkraanvogel (FR: Demoiselle de Numidie, LT: Grus virgo)
Kalkoen (FR: Dindon, LT: Meleagris gallopavo)
Kameel (FR: Chameau à deux bosses, LT: Camelus bactrianus)
Kanoet (FR: Bécasseau canut | Maubèche, LT: Calidris canutus)
Kapucijnaap (FR: Sapajou, LT: Cebus …)
Kardinaalachtige (FR: Cardinal, LT: Cardinalidae)
Kauw (FR: Choucas (des tours?), LT: Corvus monedula)
Keizerarend (FR: Aigle imperial, LT: Aquila heliaca)
Kemphaan (FR: Combattant, LT: Philomachus pugnax)
Kerkuil (FR: Effraye d'Europe, LT: Tyto alba)
Klauwaapje (FR: Ouistiti, LT: Callithrix)
Kleine trap (FR: Petite outarde | Cannepetière, LT: Tetrax tetrax)
Knaagdier (FR: Rongeur, LT: Rodentia)
Knobbelzwaan (FR: Cygne domestique, LT: Cygnus olor)
Koet (FR: Foulque, LT: Fulica)
Kolgans (FR: Oie rieuse, LT: Anser albifrons)
Koningsgier (FR: Roi des vautours, LT: Sarcoramphus papa)
Koringazelle (FR: "une petite antilope", LT: Eudorcas rufifrons)
Kraanvogel (FR: Grue commune, LT: Grus grus)
Krakeend (FR: Chipeau | Ridenne, LT: Anas strepera)
Kroeskoppelikaan (FR: Pélican gris huppé | Pélican crispé, LT: Pelecanus crispus)
Kuifcaracara (FR: Aigle caracara, LT: Caracara plancus)
Kuifeend (FR: Morillon, LT: Aythya fuligula)
Kuifseriema (FR: Cariama, LT: Cariama cristata)
Lama (FR: Lama, LT: Lama glama)
Leeuw (FR: Lion, LT: Panthera leo)
Lepelaar (FR: Spatule blanche huppée, LT: Platalea leucorodia)
Luipaard (FR: Léopard, LT: Panthera pardus)
Magelhaengans (FR: Oie Magellanique, LT: Chloephaga picta)
Mandarijneend (FR: Mandarin de la Chine, LT: Aix galericulata)
Mandril (FR: Mandrill, LT: Mandrillus sphinx)
Manenschaap (FR: Mouton de Barbarie, LT: Ammotragus lervia)
Marailsjakohoen (FR: Penelope marail, LT: Penelope marail)
Merino (FR: Mouton mérino, LT: Ovis aries)
Moeflon (FR: Mouflon, LT: Ovis orientalis)
Muskuseend (FR: Musqué, LT: Cairina moschata)
Nandoe (FR: Autruche d'Amérique | Nandou, LT: Rhea americana)
Nepalfazant (FR: Faisan melanotus, LT: Lophura leucomelanos melanota)
Nijlgans (FR: Oie bernache, LT: Alopochen aegyptiaca)
Nijlgau (FR: Antilope nyl-ghau, LT: Boselaphus tragocamelus)
Nijlpaard (FR: Hypopotame, LT: Hippopotamus amphibius)
Nubische geit (FR: Chèvre de Nubie, LT: Capra hircus)
Oehoe (FR: Grand-duc, LT: Bubo bubo)
Ooievaar (FR: Cigogne blanche, LT: Ciconia ciconia)
Ooievaar (FR: Cigogne, LT: Ciconia)
Otter (FR: Loutre, LT: Lutra lutra)
Papoearupsvogel (FR: Choucari, LT: Coracina papuensis)
Patagonische vos (FR: Renard du Chili, LT: Lycalopex griseus)
Pelikaan (FR: Pélican, LT: Pelecanus …)
Penseelzwijn (FR: Sanglier du Gabon, LT: Potamochoerus porcus)
Persian blackhead (FR: Mouton blanc à tête noire, LT: Ovis aries)
Poema (FR: Cougar | Puma, LT: Puma concolor)
Prachtrosella (FR: Perruche omnicolore, LT: Platycercus eximius)
Purperkoet (FR: Poule sultane, LT: Porphyrio porphyrio)
Quagga (FR: Couagga, LT: Equus quagga quagga)
Raaf (FR: Corbeau noir, LT: Corvus corax)
Regenwulp (FR: Courlis corlieu, LT: Numenius phaeopus)
Rode flamingo (FR: Flammant, LT: Phoenicopterus ruber)
Rode ibis (FR: Ibis rouge, LT: Eudocimus ruber)
Rode wouw (FR: Milan royal, LT: Milvus milvus)
Roodkeelamazone (FR: Amazone à tête bleue, LT: Amazona arausiaca)
Roodkuifkardinaal (FR: Cardinal à tête rouge, LT: Paroaria coronata)
Roodmaskeragapornis (FR: Perruche à tête rouge, LT: Agapornis pullarius)
Rosse grutto (FR: Barge rousse, LT: Limosa lapponica)
Rotgans (FR: Oie cravant, LT: Branta bernicla)
Roze kaketoe (FR: Cacatoë rose, LT: Eolophus roseicapilla)
Roze pelikaan (FR: Pélican blanc, LT: Pelecanus onocrotalus)
Roze pelikaan (FR: Pélican blanc, LT: Pelicanus onocrotalus)
Roze spreeuw (FR: Martin roselin d'Europe, LT: Sturnus roseus)
Ruigpootbuizerd (FR: Buse pattue, LT: Buteo lagopus)
Sambar (FR: Cerf hippelaphe, LT: Rusa unicolor | Cervus unicolor)
Scholekster (FR: Pie de mer, LT: Haematopus ostralegus)
Senegalese jakhals (FR: Chacal du Sénégal, LT: Canis aureus anthus)
Shetlander (FR: Poney de Shetland, LT: Equus ferus caballus)
Slobeend (FR: Souchet, LT: Anas clypeata)
Smalstaartparadijswida | Dominikanerwida (FR: Veuve à longue queue noire, LT: Vidua paradisaea | Vidua macroura)
Smient (FR: Siffleur, LT: Anas penelope)
Spoorwiekgans (FR: Oie armée, LT: Plectropterus gambensis)
Steenarend (FR: Aigle royal, LT: Aquila chrysaetos)
Steenuil (FR: Chevêche d'Europe, LT: Athene noctua)
Steltloper (FR: Échassier, LT: Gruiformes | Ciconiiformes)
Steppezebra (FR: Onaga | Dauw, LT: Equus quagga)
Struisvogel (FR: Autruche de l'ancien continent, LT: Struthio camelus)
Tafeleend (FR: Millouin, LT: Aythya ferina)
Taling (FR: Sarcelle, LT: Anas)
Tijger (FR: Tigre royal, LT: Panthera tigris)
Torenvalk (FR: Faucon cresserelle, LT: Falco tinnunculus)
Trompetvogel (FR: Agami, LT: Psophia crepitans)
Tureluur (FR: Chevalier gambette, LT: Tringa totanus)
Vale gier (FR: Vautour griffon | Vautour fauve, LT: Gyps fulvus)
Vanellus (FR: Vanneaux, LT: Vanellus)
Verreaux-oehoe (FR: Hibou lacté du Sénégal, LT: Bubo lacteus)
Wapiti (FR: Cerf du Canada | Wapiti, LT: Cervus canadensis)
Wasbeer (FR: Raton laveur, LT: Procyon lotor)
Waterhoen (FR: Poule d'eau ordinaire, LT: Gallinula chloropus)
Westelijke grijze reuzenkangoeroe (FR: Kanguroo brun enfunmé, LT: Macropus fuliginosus)
Wigstaartarend (FR: Aigle à queue étagée de la Nouvelle-Hollande, LT: Aquila audax)
Wilde zwaan (FR: Cygne sauvage du nord de l'Europe, LT: Cygnus cygnus)
Wintertaling (FR: Sarcelle d'hiver, LT: Anas crecca)
Witlippekari (FR: Pecari tagnicati, LT: Tayassu pecari)
Witstaartgnoe (FR: Antilope gnou, LT: Connochaetes gnou)
Witstaarthert (FR: Cerf de Virginie, LT: Odocoileus virginianus)
Witte kaketoe (FR: Cacatoë blanc, LT: Cacatua alba)
Wolf (FR: Loup, LT: Canis lupus)
Wulp (FR: Courlis d'Europe, LT: Numenius arquata)
Zadelbekooievaar (FR: Jabiru du Sénégal, LT: Ephippiorhynchus senegalensis)
Zangvogels (FR: Passereaux, LT: Passeriformes)
Zeboe (FR: Zébu, LT: Bos indicus)
Zijdehoen (FR: Nègre, LT: Gallus gallus domesticus)
Zilverfazant (FR: Faisan argenté, LT: Lophura nycthemera)
Zomertaling (FR: Sarcelle d'été, LT: Anas querquedula)
Zomertortel (FR: Tourterelle, LT: Streptopelia turtur)
Zwaan (FR: Cygne, LT: Cygnus …)
Zwarte gier (FR: Vautour urubu du Brésil, LT: Coragyps atratus)
Zwarte hokko (FR: Hocco-mitu paranga, LT: Crax alector)
Zwarte kroonhaan (FR: Oiseau royal | Grue couronnée, LT: Balearica pavonina)
Zwarte ooievaar (FR: Cigogne noire, LT: Ciconia nigra)
Zwarte panter (FR: Panthère noire, LT: Panthera pardus)
Zwarte rat (FR: Rat, LT: Rattus rattus)
Zwarte zwaan (FR: Cygne noir de la Nouvelle-Hollande, LT: Cygnus atratus)
Zwarthalszwaan (FR: Cygne à tête noire, LT: Cygnus melancoryphus)
Zwartkaplori (FR: Lori tricolore, LT: Lorius lory)
Zwijnshert (FR: Cerf cochon, LT: Hyelaphus porcinus)

Nu dat allemaal mooi in kaart te brengen op basis van het plan van 2012-2013. Vermoedelijk zal het eerst een kwestie worden van iets minder ver in het verleden terug te gaan en alle aanpassingen / wijzigingen door de jaren heen af te bouwen. Het wordt iedere dag weer interessanter ...

Limburg vooruit
Laafsekikker (EW)
Laafsekikker (EW)
Berichten: 7615
Lid geworden op: 11 nov 2010, 17:12
Favoriete dierentuin: Pairi Daiza, Walsrode, Burger's
Locatie: Limburg (België)

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door Limburg vooruit »

Daar staan wel enkele soorten op die morgen mogen terugkeren naar de zoo. En er staan enkele soorten op die spijtig genoeg nooit meer kunnen terugkeren.
Mooi opzoekwerk!
Waarom zijn er zoveel vragen
Waarom is er zoveel pijn
Waarom zijn er zoveel dingen
Die niet te begrijpen zijn

Gebruikersavatar
Gorilla Gust
Laafsekikkers Admin
Laafsekikkers Admin
Berichten: 14914
Lid geworden op: 11 nov 2010, 13:23
Favoriete dierentuin: Bioparc Doué-la-Fontaine
Locatie: België
Contacteer:

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door Gorilla Gust »

Bedankt voor het delen van deze toch wel indrukwekkende lijst (& werk). :)
Steeds weer onderweg enzo(o)!

Gebruikersavatar
ScaraMcDuck
Laafsekikker (EN)
Laafsekikker (EN)
Berichten: 1065
Lid geworden op: 08 sep 2012, 23:19
Favoriete dierentuin: ZOO Antwerpen
Locatie: The Wild

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door ScaraMcDuck »

Wat je zo allemaal "in de rand" kan bijleren door dergelijk opzoekingswerk, is vaak nog het interessants van al. Verbazingwekkend hoezeer alles veranderd is en tegelijk ook helemaal niet veranderd is. Maar je mag tegelijk ook niet te snel van "aannemen" zijn of je doet meer foute kennis op dan juiste. Ik vrees dat het aantal mensen dat tegenwoordig nog exact weet wat nu net "les indes de l'est / ouest" (niet India dus, wel respectievelijk de Indonesische archipel en alles wat daar ruimer rond in het water drijft) is, of bv. dat "la Nouvelle-Hollande" of "la Grande Jave" eigenlijk Australië was in dat tijdperk. Ook daarin was men niet vuil van recyclage van namen.
Limburg vooruit schreef:En er staan enkele soorten op die spijtig genoeg nooit meer kunnen terugkeren.
Dat blijkt een steeds terugkerend thema in alle literatuur die ik raadpleeg. Anderzijds had men in die tijd ook vaak nog niet de wetenschappelijke middelen ter beschikking om soorten die uiterlijk op elkaar leken, maar toch wel erg verschillend bleken, echt van elkaar te gaan onderscheiden. De stelling "men kwam het pas te weten toen het al te laat was", kom ik erg veel tegen. Al zijn er uiteraard ook voldoende soorten waarvan het wel meer dan duidelijk was dat ze én uniek waren én men ze niet al te veel meer tegenkwam. De quagga (soort steppezebra) is een spijtig voorbeeld van een uitgestorven soort die nog niet zo heel lang geleden wijdverspreid was ... en uitgestorven vooraleer men echt besefte dat het een unieke soort was.

smileytim
Laafsekikkerdril (NE)
Laafsekikkerdril (NE)
Berichten: 25
Lid geworden op: 20 nov 2012, 19:05
Favoriete dierentuin: blijdorp

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door smileytim »

Mooi gedaan ScaraMcDuck, spijtig dat er zoveel van deze mooie exemplaren er niet meer in de zoo zijn. Hopelijk komen er een deel terug. Want ik heb al gezien dat we sommige dieren in grote aantallen hebben, oa Witkuiftoeranka.

Gebruikersavatar
ScaraMcDuck
Laafsekikker (EN)
Laafsekikker (EN)
Berichten: 1065
Lid geworden op: 08 sep 2012, 23:19
Favoriete dierentuin: ZOO Antwerpen
Locatie: The Wild

ZOO Antwerpen | Zoogdierenlijst 1843-1960

Bericht door ScaraMcDuck »

In 1960 verscheen in de reeks "BULLETINS DE LA SOCIÉTÉ ROYALE DE ZOOLOGIE D'ANVERS" een nummer waarin getracht werd om van zoveel mogelijk soorten zoogdieren te verzamelen wanneer ze voor het eerst voorkwamen in de collecties van de zoo. Een redelijk titanenwerk aangezien het (rechtstreekse) vooroorlogse archief op dat vlak quasi onbestaande is.

De toen gepubliceerde lijst bevatte een kleine 600 soorten, enkel omschreven aan de hand van wetenschappelijke / Latijnse benamingen. (uiteraard aangevuld met het jaar waarop ze voor het eerst voorkwamen in de collectie) Er heeft zich zinds 1960 wel één en ander geroerd in het zoologische wereldje, niet op zijn minst door uitgebreid gebruik van DNA-onderzoek om relaties tussen (sub)soorten onderling te kunnen bepalen.

Als gevolg daarvan krijgen nieuwe (sub)families vaak nieuwe namen. Een gesimplifieerd voorbeeldje daarvan is bekende "Felis tigris" die als mozaiek terug te vinden is aan de ingang van ZOO Antwerpen. Niet alleen is die soort tegenwoordig beter bekend als "Panthera tigris", bovendien zijn er ook aan aantal ondersoorten erkend.

Dat alles maakt het er vaak niet makkelijker op om te weten te komen welke soort nu vaak bedoeld wordt. Gelukkig bestaan er op dat vlak ook enkele referentiewerken (bv. Wilson & Reeder's Mammals of the World) die trachten in dat kluwen van verschillende namen wat orde te creeëren.

Vaak werd eenzelfde soort ook meerdere keren afzonderlijk omschreven door verschillende zoologen. Bijgevolg nog meer synoniemen voor dezelfde soort. Gelukkig heeft men daaromtrent nu wel afspraken gemaakt en is de algemeen aanvaardde naam in principe diegene die van de vroegste correcte (wetenschappelijke) beschrijving komt. Dat heeft wel al voor wat verschuivingen gezorgt en naargelang men meer en meer inzicht krijgt in de relaties tussen visueel verschillend lijkende dieren, zal hieren mogelijk nog veel veranderen.

De "zwarte panter" had zo bijvoorbeeld vroeger een eigen wetenschappelijke naam "Felis melas". Nu weten we uiteraard dat het om "niet meer" dan een kleurenvarieteit gaat die bestaat bij onder andere luipaarden en jaguars.

Het interesseerde mij bijgevolg wel om te proberen achterhalen over welke soorten dieren het hier allemaal ging. Zo gezegd, zo gedaan en ik ging aan de slag mer onder andere voorvernoemd referentiewerk.

Het voorlopige resultaat kan je terugvinden in deze PDF:
https://docs.google.com/file/d/0B8n8rrW ... sp=sharing

Belangrijkste verschillen:
  • Layout heb ik zelf wat opgefrist (inclusief een eigen logo met "dé Gust")
  • Veel van de nieuwe latijnse namen moeten nog gedubbel- en/of tripelchecked worden, kwestie van zeker de meest courante naam op te nemen en niet ergens een tusseninversie
  • Introductietekst moet nog vertaald worden uit het Frans
  • Nog wat extra informatie uit het originele "bulletin" overnemen
  • Extra informatie opnemen over de aanvullingen die gedaan werden en welke bron(nen) daarvoor gebruikt werden
  • "Gewone" Franse en Nederlandse namen voor de verschillende soorten, de Engelse heb ik ook, maar de ruimte is natuurlijk beperkt om alles op te nemen. Vooral voor de Nederlandse namen was soms enige creativiteit noodzakelijk, want daar bleek niet altijd ergens iets voor beschikbaar te zijn. Het was dan een kwestie van op basis van de algemene soort- of familienaam én de naam in andere talen tot een ietwat acceptable benaming trachten te komen
Nu zou ik dat nog eens allemaal moeten gaan vergelijken met het huidige zoogdierenbestand: wat is er vandaag de dag wel, dat er tot in 1960 nog nooit geweest was? Vanaf wanneer zijn die beestjes er al? Welke andere soorten zijn er in al die jaren tussen 1960 en nu mogelijk nog allemaal gekomen (en alweer gegaan).

Onverantwoord interessant :)

Gebruikersavatar
Gorilla Gust
Laafsekikkers Admin
Laafsekikkers Admin
Berichten: 14914
Lid geworden op: 11 nov 2010, 13:23
Favoriete dierentuin: Bioparc Doué-la-Fontaine
Locatie: België
Contacteer:

Re: ZOO Antwerpen | Zoogdierenlijst 1843-1960

Bericht door Gorilla Gust »

Interessant naslagwerk! Bedankt om het te delen. :)
Steeds weer onderweg enzo(o)!

Gebruikersavatar
ScaraMcDuck
Laafsekikker (EN)
Laafsekikker (EN)
Berichten: 1065
Lid geworden op: 08 sep 2012, 23:19
Favoriete dierentuin: ZOO Antwerpen
Locatie: The Wild

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door ScaraMcDuck »

Van 1861 springen we even naar 1968 ... en stellen dat het verschil dag en nacht is, is een understatement van zo maar even 107 jaar. Via volgende link een gedigitaliseerde inventaris van de KMDA in 1968.

https://skydrive.live.com/redir?resid=1 ... le%2c.xlsx

Hou er wel rekening mee dat dit voorlopig een rechtstreekse kopij is van die inventaris. Zowel wetenschappelijke als populaire namen kunnen dus enigszins afwijken van de naamgeving die anno 2014 gehanteerd wordt. Voor de meer dan 1000 soorten onderzoeken hoe ze nu tegenwoordig ingedeeld worden, zal ongetwijfeld nog wel wat tijd vragen. Ook de Franse soortnamen (uit 1968) moeten nog verder aangevuld worden.

... en eenmaal dat allemaal achter de rug is, herbegin ik lustig van voor af aan met de inventaris van 1973.

Enjoy !

Gebruikersavatar
zoofan
Laafsekikker (CR)
Laafsekikker (CR)
Berichten: 2479
Lid geworden op: 11 nov 2010, 14:55

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door zoofan »

Wat een collectie! En wat een hoeveelheid aan dieren: 16 chimpansees, 5 luipaarden, 9 leeuwen, 5 ijsberen, 6 kachatkaberen, runderen, schaap- en geitachtigen, ... Waar heeft dat allemaal gezeten? Dat moet echt wel overvol gezeten hebben!

Limburg vooruit
Laafsekikker (EW)
Laafsekikker (EW)
Berichten: 7615
Lid geworden op: 11 nov 2010, 17:12
Favoriete dierentuin: Pairi Daiza, Walsrode, Burger's
Locatie: Limburg (België)

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door Limburg vooruit »

Ben nog maar aan lijn 220 en al half depressief dat ik mij de zoo pas 20 jaar later begin te herinderen.
Al die beren, is '68 niet het jaar dat het huidige roofdierengebouw/nachtdierengebouw open ging? Het oude berenverblijf was er toen nog dacht ik, dat kan de enorme collectie beren verklaren.
De rots (huidige thargeiten/takinrots was toen in 3 gesplitst als ik de oude foto's herinder.
Waar al die hoefdieren gezeten hebben weet ik niet, mogelijk op elkaar gestapeld!

Als je uw lijst omzet naar de naamgeving anno 2014, is het mogelijk om de oude namen te laten staaan (tussen haakjes bv.)? Maakt het voor mij soms makkelijker oude foto's een juiste benaming te geven.
Waarom zijn er zoveel vragen
Waarom is er zoveel pijn
Waarom zijn er zoveel dingen
Die niet te begrijpen zijn

Gebruikersavatar
ScaraMcDuck
Laafsekikker (EN)
Laafsekikker (EN)
Berichten: 1065
Lid geworden op: 08 sep 2012, 23:19
Favoriete dierentuin: ZOO Antwerpen
Locatie: The Wild

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door ScaraMcDuck »

Een van de volgende beproevingen wordt inderdaad om te bekijken waar dat allemaal gezeten kan hebben. Aan de hand van oude plannen, magazines en foto's is dat redelijk haalbaar. Zeker voor de zoogdieren en zelfs voor een reeks grotere vogelsoorten.

Het oude berenverblijf werd dacht ik afgebroken begin jaren 70. Geen idee of het in 1968 nog steeds gebruikt werd, maar zoals je zelf aangeeft: waar konden die beren anders allemaal steken? Een deel zat in het jubileumcomplex: de "bruine" beren en de ijsberen, maar de rest ...
De bovenzijde van het panoramaperk, het huidige takinverblijf, was toen inderdaad in een drietal stukken verdeeld. Op tal van plaatsen waren er ook "tijdelijke" perken op de grasvelden ....

... en wees gerust: de oude naamgevingen blijven sowieso behouden. Zowel de Nederlandse, Franse als wetenschappelijke naam anno 1968. Ik vul het gewoon aan met de actuele namen.

zoofreak
Laafsekikker (CR)
Laafsekikker (CR)
Berichten: 2136
Lid geworden op: 11 nov 2010, 22:13

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door zoofreak »

het huidige takinverblijf, was toen inderdaad in een drietal stukken verdeeld.
Ik herinner me dat er zelfs een vijftal perken (of eerder perkjes) waren: drie in het hoger gelegen gedeelte en twee kleintjes lager, langs de wandelweg.
Op een bepaald moment zaten er zeker Canadees dikhoornschaap, Manenschaap, Vierhoornschaap en Moeflons. Weet niet meer wat de vijfde soort was...

Gebruikersavatar
Lydia
Laafsekikker dikkopje (LC)
Laafsekikker dikkopje (LC)
Berichten: 161
Lid geworden op: 28 jul 2012, 23:00
Favoriete dierentuin: Zoo Antwerpen
Locatie: Gent

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door Lydia »

Limburg vooruit schreef:Al die beren, is '68 niet het jaar dat het huidige roofdierengebouw/nachtdierengebouw open ging? Het oude berenverblijf was er toen nog dacht ik, dat kan de enorme collectie beren verklaren.
Volgens de beeldbank: De afbraakwerken van de oude berenverblijven startten in de winter van 1972.;) Ik dacht al dat het in de jaren '70 was aan de hand van wat mijn vader me een tijdje geleden verteld heeft.

Apenarend
Laafsekikker (EW)
Laafsekikker (EW)
Berichten: 6504
Lid geworden op: 13 nov 2010, 17:20
Favoriete dierentuin: de BBB's
Locatie: Waregem

Re: ZOO Antwerpen anno 1861

Bericht door Apenarend »

zoofreak schreef:
het huidige takinverblijf, was toen inderdaad in een drietal stukken verdeeld.
Ik herinner me dat er zelfs een vijftal perken (of eerder perkjes) waren: drie in het hoger gelegen gedeelte en twee kleintjes lager, langs de wandelweg.
Op een bepaald moment zaten er zeker Canadees dikhoornschaap, Manenschaap, Vierhoornschaap en Moeflons. Weet niet meer wat de vijfde soort was...
Waren er toen al geen thars? In mijn herinnering heb ik die er altijd gezien en ik herinner me ook nog die vijf perken. Maar kan me vergissen.
Extinction is forever!
Saving threatened rainforest forever: http://www.rainforesttrust.org/

Gebruikersavatar
ScaraMcDuck
Laafsekikker (EN)
Laafsekikker (EN)
Berichten: 1065
Lid geworden op: 08 sep 2012, 23:19
Favoriete dierentuin: ZOO Antwerpen
Locatie: The Wild

Re: ZOO Antwerpen | Zoogdierenlijst 1843-1960

Bericht door ScaraMcDuck »

Bij het doornemen van een ZOO magazine uit april 1970 kwam ik de (bijna) volledige soortenlijst tegen van de diersoorten die bij de officiële opening van het jubileumcomplex (17 december 1969) vertegenwoordigd waren in de nieuwe verblijven.

Ik plaats eerst nog even de toenmalige plannen van het complex ter referentie:

Gelijkvloers en bovenverdieping:
Afbeelding

Tussenverdieping:
Afbeelding

Dan nu de lijst, hou je vast:

Gelijkvloers
  1. Bengaalse tijgers en Siberische tijgers
  2. Opslagplaats
  3. Luipaard, zwarte panters, Chinese luipaarden, jaguars, poema's en een Canadese lynx
  4. Afrikaanse leeuwen
  5. Installatie voor dolfijnen
  6. Ijsberen
  7. Kamtsjatka beren
Nocturama
  • 9-gordelig gordeldier
  • harig gordeldier
  • aardvarken
  • nachtapen
  • springhazen
  • kinkajoes
  • dwerggalago's
  • Senegal galago's
  • reuzengalago's
  • genetkat
  • muisopossum
  • civetkat
  • solenodon
  • gouden agoeti
  • groene agoeti
  • grijpstaart stekelvarkens
  • buidelratten
  • woestijnmuizen
  • marter
  • bamboe rat
  • eidolon
  • egels
  • eikelmuizen
  • muskusrat
  • wild konijn
  • kwaststaartopossum
  • ringstaartopossum
  • mierengels
  • wombat
  • vliegende koeskoes
  • luiaard
  • boommiereneters
  • viscacha's boomstekelvarkens
  • Amerikaanse vliegende eekhoorns
  • wasberen
Vogels
  • kerkuilen
  • ransuilen
  • velduilen
  • gevlekte ooruilen
  • pharaouil
  • oehoe
  • Kaapse ooruilen
  • melkwitte ooruilen
  • Frasers ooruil
  • Shelly's ooruilen
  • Virginia ooruilen
  • steenuilen
  • sneeuwuilen
  • Congo visuilen
  • Zuid Afrikaanse bosuilen
  • monniksaasgieren
  • geoorde gieren
  • Egyptische aasgieren
  • witkop gieren
  • Braziliaanse karakaras
  • Falkjland karakaras
  • Andes karakaras
  • blauwe havik
  • bruine kiekendief
  • buizerd
  • roodrugbuizerd
  • baardgieren
  • bastaartarend
  • roofarenden
  • Verreaux' arenden
  • schreeuwarenden
  • gierzeearenden
  • witstaart zeearenden
  • langkuif havikarenden
  • zwarte wouwen
  • wouw
  • gekuifde slangenarend
  • gevlekte arendbuizerd
  • goochelarenden
  • lannervalken
  • Eleonora's valk
  • giervalk
  • Egyptische wouwen
  • koningsgieren
  • raafgier
  • Zuid Amerikaanse geelnek kalkoengieren
Reptielen
2 soorten, vertegenwoordigd door 10 exemplaren

Amfibieën
3 soorten, vertegenwoordigd door 15 exemplaren

Vissen
20 Mexicaanse grottenvissen (kleine wijzigingen in soorten- en individuengetal voorbehouden)

Totaal
101 soorten, 307 exemplaren.

Ter referentie zitten er op dit moment, anno 2015, 38 soorten in het jubileumcomplex, zijnde:
  • Aardvarken
  • Amoerluipaard
  • Andescondor
  • Australische vissende rat
  • Balabac kantjil
  • Bengaalse oehoe
  • Bergbongo
  • Boliviaans doodshoofdaapje
  • Brilbeer
  • Brillenuil
  • Californische zeeleeuw
  • Dwergmuismaki
  • Falklandcaracara
  • Gambia hamsterrat
  • Gestreept stinkdier
  • Goochelarend
  • Groot harig gordeldier
  • Jaguar
  • Kapgier
  • Kea
  • Kleine kantjil
  • Kogelgordeldier
  • Kuifcaracara
  • Laplanduil
  • Melkwitte ooruil
  • Monniksgier
  • Nachtaap
  • Nijlroezet
  • Rode neusbeer
  • Senegalgalago
  • Siberische tijger
  • Slanke Lori
  • Sneeuwuil
  • Springhaas
  • Suikereekhoorn
  • Tamandoea
  • Tweevingerige luiaard
  • Wasbeer

Apenarend
Laafsekikker (EW)
Laafsekikker (EW)
Berichten: 6504
Lid geworden op: 13 nov 2010, 17:20
Favoriete dierentuin: de BBB's
Locatie: Waregem

Re: ZOO Antwerpen | Zoogdierenlijst 1843-1960

Bericht door Apenarend »

Onwaarschijnlijk he.

Ik vermoed dat een raafgier een zwarte gier zal zijn. Maar wat is een eidolon (nocturama)?
Extinction is forever!
Saving threatened rainforest forever: http://www.rainforesttrust.org/

Gebruikersavatar
ScaraMcDuck
Laafsekikker (EN)
Laafsekikker (EN)
Berichten: 1065
Lid geworden op: 08 sep 2012, 23:19
Favoriete dierentuin: ZOO Antwerpen
Locatie: The Wild

Re: ZOO Antwerpen | Zoogdierenlijst 1843-1960

Bericht door ScaraMcDuck »

Apenarend schreef:Onwaarschijnlijk he.

Ik vermoed dat een raafgier een zwarte gier zal zijn. Maar wat is een eidolon (nocturama)?
Uit oude soortenlijsten proberen destilleren over welke soort het anno 2015 gaat blijkt regelmatig een uitdaging. Door veranderende inzichten op het vlak van soorten, subsoorten en zelfs hele families kan het zelfs op het randje van het onmogelijke zijn. Al is dat iets dat ik op zich ook wel fascinerend vind. Wetenschappelijke namen hebben kan dan soms wel helpen omdat de veranderingen daarin toch net iets beter gedocumenteerd zijn dan vaak ad hoc bedachte Nederlandstalige namen.

In het geval van een eidolon, zou ik vermoeden dat het gaat om een palmvleerhond (eidolon helvum) of een Madagaskarpalmvleerhond (Eidolon dupreanum) (Ik vermoed dat het om de gewone palmvleerhond zal gaan in plaats van de soort die enkel op Madagaskar voorkomt)

Apenarend
Laafsekikker (EW)
Laafsekikker (EW)
Berichten: 6504
Lid geworden op: 13 nov 2010, 17:20
Favoriete dierentuin: de BBB's
Locatie: Waregem

Re: ZOO Antwerpen | Zoogdierenlijst 1843-1960

Bericht door Apenarend »

ScaraMcDuck schreef:
Apenarend schreef:Onwaarschijnlijk he.

Ik vermoed dat een raafgier een zwarte gier zal zijn. Maar wat is een eidolon (nocturama)?
Uit oude soortenlijsten proberen destilleren over welke soort het anno 2015 gaat blijkt regelmatig een uitdaging. Door veranderende inzichten op het vlak van soorten, subsoorten en zelfs hele families kan het zelfs op het randje van het onmogelijke zijn. Al is dat iets dat ik op zich ook wel fascinerend vind. Wetenschappelijke namen hebben kan dan soms wel helpen omdat de veranderingen daarin toch net iets beter gedocumenteerd zijn dan vaak ad hoc bedachte Nederlandstalige namen.

In het geval van een eidolon, zou ik vermoeden dat het gaat om een palmvleerhond (eidolon helvum) of een Madagaskarpalmvleerhond (Eidolon dupreanum) (Ik vermoed dat het om de gewone palmvleerhond zal gaan in plaats van de soort die enkel op Madagaskar voorkomt)
Thx. Had er nog niet bij stilgestaan dat het een latijnse naam was.
Extinction is forever!
Saving threatened rainforest forever: http://www.rainforesttrust.org/

Plaats reactie