Olifanten (& ondersoorten) in dierentuinen

[Gerald]

Ik volg uw redenering 100% . Spijtig genoeg zijn er van vele soorten niet meer te achterhalen welke soort ze zijn.

Zou met DNA-onderzoek wel moeten kunnen...

[Limburg vooruit]

Ik volg uw redenering 100% . Spijtig genoeg zijn er van vele soorten niet meer te achterhalen welke soort ze zijn.

Zou met DNA-onderzoek wel moeten kunnen...

Klopt,maar dat is wel een dure praktijk. Begin maar eens met alle Chimpansee's uit te zoeken en naar ondersoort opnieuw in te delen. Of neem maar de olifanten. Hier kan je nog een beetje naar de vangzone kijken. Zo is Dumbo in Antwerpen een 100% zuivere Indische olifant daar ze in Indië gevangen is, enz, enz

Maar het fokken op raszuiverheid staat bij mij hoger dan het behouden van een soort in gevangenschap. Ik zie liever zuivere soorten waar ze mee kweken dan een hybridesoort. En moeten ze daarvoor anno 2013 eens enkele wildvangdieren gaan halen om de genenpoel te versterken zou ik dat nog niet eens erg vinden.

[girafon]

Dankzij verdere ontwikkelingen in het chimpenonderzoek door Kopenhagen is het nu mogelijk ook de andere ondersoorten op genetisch niveau te herkennen. Daarbij is gebleken dat ook van de Centraal Afrikaanse ondersoort er genoeg representanten zijn om een fokpogramma op te zetten.

Bij olifanten is duidelijk dat de Borneo en Sumatraan - bovendien eigelijk ook dwergvormen - zeker genetisch apart staan, dus waarom men deze nu willens en wetens inkruist met de andere is pijnlijk. Ik behoef maar naar de fok in Tierpark Berlin, Hannover en een zekere tuin in Belgie te verwijzen. Van de Sumatranen was het nota bene mogelijk om wel ondersoort zuiver te gaan fokken omdat in West Europa er genoeg voorhanden zijn. Bovendien zijn beide ondersoorten ernstig bedreigd ...! Ook voor de Borneo ondersoort zou men via Lok Kawi ook een kweekprogramma kunnen opstarten.

Bij giraffen is het overduidelijk dat het kweken van hybriden onwenselijk is. Komt in de natuur maar zeer spaarzaam voor. In gevangenschap hebben van meerdere soorten genoeg representanten. Helaas is nog steeds ca. 20-25% van hybride/crossbreed oorsprong en in feite voor het fokprogramma volkomen waardeloos. Er wordt nota bene in sommige tuinen ook nog steeds mee door gekweekt ook al is de EEP policy daar heel duidelijk in.

[Limburg vooruit]

Wie heeft er dan allemaal centraal afrikaanse chimpansee's en in welke verhoudingen? Dat zou ik nu eens willen weten. Er zijn zo en zo maar 2 tuinen die deze soort kweken.

[Gerald]

N.a.v. de vraag in het Emmen topic over het mannetjesoverschot onder olifanten (en andere dieren) volgt hieronder hetgeen ik daarover gevonden heb.

Voedsel bepaalt kuikengeslacht.
Toegepast evolutietheorie redt Nieuw-Zeelandse looppapegaai, de kakapo (Strigops habroptilus).


De hypothese

Deze stamt uit 1973 en werd door de bioloog Robert Trivers en de wiskundige Dan Willard bedacht. Zij betoogden dat moeders in een goede conditie waarschijnlijk meer zonen zouden voortbrengen dan moeders in een slechte conditie. Dit geldt alleen voor soorten die paren in een lek (een gebied waarin rivaliserende mannetjes samenkomen en strijden om vrouwtjes) en bij de kakapo is dat ook het geval.

Goed doorvoede vrouwtjes zouden sterkere nakomelingen hebben, zo is de gedachte van de biologen. Zwakke zonen van slecht doorvoede moeders maken in een lek weinig kans op voortplanting. Daarom heeft een vrouwtje in een zwakke conditie evolutionair gezien meer aan dochters: die leveren tenminste nog nakomelingen op als ze worden gedekt door een dominant mannetje. Dit in tegenstelling tot de zwakkere zonen die immers weinig kans maken in een lek.

Vrouwtjes in een topconditie kunnen hopen op een sterke, dominante, zoon die later veel nakomelingen kan verwekken.


De praktijk

In 2006 waren er nog 86 kakapo's over en deze werden bijzonder beschermd en ook bijgevoerd in tijden van voedselschaarste. In de hoop dat dit de redding van de soort was. Maar hoewel er regelmatig eieren werden gelegd en ook uitkwamen kregen de papegaaien meer zonen dan dochters. De verhouding was 70-30 procent. Dat kon zo niet doorgaan.

Bruce Robertson (Universiteit van Canterbury, Nieuw Zeeland) vermoedde dat het bijvoeren van de kakapo's mogelijk het probleem was. Met de hypothese van Trivers en Willard in gedachte begon hij alleen met bijvoeren als hij verwachte dat het gewicht van de vrouwtjes in het paringsseizoen (in december) beneden de 1,5 kilogram zou komen. Onder dit gewicht leggen ze geen eieren. En dat was succesvol want het percentage mannetjes daalde naar 50 procent.


Overwegingen

Voedselmanipulatie zou mogelijk een oplossing kunnen zijn voor o.a. dierentuinen met zeldzame diersoorten. Echter moet hier voorzichtig mee worden omgesprongen en is goed vooronderzoek noodzakelijk. Jan Komdeur, specialist in vogelevolutie wijst erop dat het krijgen van zonen onder goede omstandigheden geen algemeen principe is. Hij ontdekte bijvoorbeeld dat de Seychellenrietzanger juist meer vrouwelijke nakomelingen krijgt onder voedselrijke omstandigheden. Bij een overschot aan dochters helpen deze vrouwtjes met de opvoeding van alle jongen.

Kortom: er zal nog het nodige onderzoek moeten worden gedaan naar de leefomstandigheden van bepaalde dieren in dierentuinen alvorens tot aktie over te gaan. Maar vast staat dat voedsel - of het tekort daaraan - een rol kan spelen in het geslacht van nakomelingen. Bij welke dieren dit wel of geen rol speelt is dus nog een open vraag.

Mogelijk dat er reeds een onderzoek bij olifanten in dierentuinen is gestart en mogelijk loopt deze nog maar ik heb hierover (nog) niets gelezen.


Bronnen:
NRC Handelsblad, 17 januari 2006
http://www.comsdev.canterbury.ac.nz/new ... 116a.shtml
http://kakaporecovery.org.nz/

[ekundu]

Onderstaand bericht staat te lezen als weetje op de planckendael olifantenblog:

"Waarom is Dumbo zoveel groter dan de anderen? Je zou denken: ze is de grootste omdat ze matriarch is of is het andersom: ze is matriarch omdat ze de grootste is. Dat laatste is zeker voor een deel waar, maar beantwoordt de vraag nog altijd niet. Roffel roffel roffel: het zijn allemaal Aziatische olifanten, maar Dumbo is van een andere ondersoort dan de anderen. Dumbo is een Indische olifant en die zijn gewoon een pak groter."

Dus KMDA beschouwt de andere leden van de groep niet als Indische olifanten. Maar als wat dan wel? Onzuiver, ongekend?

[Gerald]

Onderstaand bericht staat te lezen als weetje op de planckendael olifantenblog:

"Waarom is Dumbo zoveel groter dan de anderen? Je zou denken: ze is de grootste omdat ze matriarch is of is het andersom: ze is matriarch omdat ze de grootste is. Dat laatste is zeker voor een deel waar, maar beantwoordt de vraag nog altijd niet. Roffel roffel roffel: het zijn allemaal Aziatische olifanten, maar Dumbo is van een andere ondersoort dan de anderen. Dumbo is een Indische olifant en die zijn gewoon een pak groter."

Dus KMDA beschouwt de andere leden van de groep niet als Indische olifanten. Maar als wat dan wel? Onzuiver, ongekend?

Ja, dat is de vraag want Khaing Phyo Phyo en Yu Yu Yin kwamen uit Birma / Myanmar en dat zijn toch echt Indische olifanten (Elephas maximus indicus).

De andere erkende ondersoorten zijn de Sri Lankaanse (Elephas maximus maximus), die op Sri Lanka leven en de Sumatraanse (Elephas maximus sumatrensis) die op Sumatra leven. De Borneo- of dwergolifant laat ik hier even buiten beschouwen want daarover loopt nog een discussie, maar die komen alleen in noord-oost Borneo voor.

Het gegeven dat Dumbo groter is zegt volgens mij niets want net als bij mensen heb je grote en kleine individuen. Dat zij dus iets groter is betekent niet automatisch dat de anderen van een andere (onder)soort zijn. Ik heb zelf regelmatig in o.a. Emmen gezien dat er hoogteverschillen zijn tussen volwassen dieren en dat sommigen dikker zijn dan anderen. Annabel bijvoorbeeld was een rijzige dame, slank maar wel iets groter dan de rest, terwijl Yu Zin een grof gebouwde tante is, een beetje zoals Dumbo.

Dat zij de matriarch is omdat ze groter is (of andersom) zegt volgens mij ook weinig want de matriarch is onder olifanten niet perse degene die groot en sterk is maar vooral oud(er) en wijs. Degene die een kudde naar de juiste plaatsen kan leiden waar voedsel en water te vinden is en die de veilige route bepaald. Geleerd toen ze jong was en later gebruikt om zelf een kudde te vormen. Als zij te vaak fouten maakt dan zal een ander dier de taak proberen over te nemen of de groep valt uiteen.

In dierentuinen is de situatie wat anders en vaak zullen nieuw aangekomen dieren de reeds aanwezige dame(s) als hun meerdere erkennen en vaak gaat dat goed maar ook regelmatig niet en dat heb je ruzie in de tent. Ook na een overlijden van de matriarch is er een moment voor de groep om een nieuwe te kiezen en ook dat gaat niet altijd goed, zie de gebeurtenissen in Emmen. Er komt dus meer bij kijken dan alleen een letterlijk overwicht. De aanstaande matriarch moet ook nog eens erkend worden! Thong Tai in Artis erkende Win Thida meteen als haar meerdere maar nu de laatste weg is is zij zelf de hoogste in rang omdat Yindee en Mumba daarvoor nog te jong zijn. Maar verhuis haar naar een andere tuin en de situatie kon wel eens heel anders worden. Ik denk namelijk dat zij geen overwicht heeft en dat zij snel een ander als meerdere zal erkennen.

In Antwerpen hebben Khaing Phyo Phyo, Yu Yu Yin en Magu bij aankomst Dumbo als de "baas" erkend en dus ging dat meteen goed. Maar stel nu eens dat er een dame zoals Khine War War uit Amersfoort naar Planckendael zou komen. Ik denk niet dat zij Dumbo zonder meer als haar meerdere zou erkennen.

Het blijft een lastige kwestie en wij mensen kunnen daar weinig invloed op uitoefenen.