Zwarte slingeraap geboren in ARTIS
Zeldzame ‘bosduivel’ is heel sociaal

In ARTIS is dinsdagmiddag om 17.15 uur een zwarte slingeraap (Ateles paniscus) geboren. De zwarte slingeraap kent een draagtijd van ongeveer 7,5 maand: twee maanden langer dan vergelijkbare apensoorten. Ze krijgen meestal één jong. De pasgeboren zwarte slingeraap heeft al gedronken en houdt zich met handen en voeten stevig vast aan de moederbuik. Het geslacht van het jong is nog niet bekend. Zwarte slingerapen worden in Suriname, waar ze oorspronkelijk voorkomen, ook wel bosduivels genoemd. Die naam kregen ze doordat de volwassen dieren een licht gezicht hebben, dat scherp afsteekt bij hun zwarte vacht. Het zijn sociale dieren, die in groepsverband leven. De zwarte slingeraap is aangemerkt als kwetsbare diersoort, vanwege verlies van zijn leefgebied. De groep in ARTIS bestaat uit vier vrouwelijke slingerapen en een mannetje. ARTIS ontwikkelt een nieuw verblijf voor de zwarte slingerapen.


De zwarte slingeraap houdt zich stevig vast aan de moederbuik. Foto ARTIS, Edwin Butter.

Frugivoor
Zwarte slingerapen leven in groepen in de kruinen van het regenwoud. Ze komen voor in Guyana, Suriname, Frans-Guyana en het noorden van Brazilië. Het zijn echte frugivoren: het liefst eten ze vruchten. Ze zoeken eten onder de leiding van een ervaren vrouwtje, dat grote kennis lijkt te hebben van de bomen die op dat moment rijp fruit dragen. Tijdens het droge seizoen voeden ze zich ook wel met blad en bloemen, boomschors, honing en termieten. Doordat ze veel zaden in zijn geheel uitpoepen, spelen ze een belangrijke rol in de verspreiding van zaden van verschillende soorten bomen.

Grijpstaart als zekering
Bij het voortbewegen door de bomen op zoek naar vruchten, is de grijpstaart van de slingeraap belangrijk. Daarmee kunnen ze zich zekeren en ver naar vruchten reiken die aan de uiteinden van takken zitten. Ook tijdens de slaap gebruiken ze hun lange staart als zekering: ze slaan hem stevig om een boomtak heen.

Kwetsbaar
Volgens de Rode Lijst van bedreigde diersoorten van IUCN, de internationale natuurbeschermingsorganisatie, is de zwarte slingeraap kwetsbaar. De afgelopen 45 jaar is het aantal slingerapen met 30 % afgenomen door verlies van het leefgebied en de jacht. De IUCN verwacht dat het aantal zwarte slingerapen de komende jaren verder zal teruglopen. Met de geboorte van de zwarte slingeraap draagt ARTIS bij aan het Europese fokprogramma van de diersoort. ARTIS ontwikkelt een nieuw verblijf voor de zwarte slingerapen. In dit nieuwe verblijf kunnen deze apen met hun grijpstaart beter klimmen.

ARTIS heeft financiële steun nodig om het verblijf te bouwen. Betrokkenen kunnen ARTIS hierbij helpen via http://www.artis.nl/steun.

Vale gieren uit ARTIS worden vrije vogels
Twee jonge gieren losgelaten op Sardinië

Dit weekeinde zijn twee jonge vale gieren (Gyps fulvus) uit ARTIS vrijgelaten in het wild op Sardinië. Na even afwachten gingen de gieren een voor een de tijdelijke volière uit, spreidden hun vleugels en vlogen de lucht in. Samen met twaalf andere gieren die werden uitgezet, vlogen ze uit om hun nieuwe leefgebied te verkennen. De vogels zijn in april en mei vorig jaar uit het ei gekomen in ARTIS. Het ene kuiken werd verzorgd door een mannenkoppel vale gieren. De andere gier is het jong van twee gieren die in Spanje in het wild gewond raakten en in ARTIS zijn opgevangen. Zij konden door hun verwondingen niet meer worden losgelaten, maar hun jong is nu wel de vrije natuur in. “Een bijzonder moment voor ARTIS”, aldus ARTIS-directeur Rembrandt Sutorius. Bekijk een filmpje van het uitzetten op www.artis.nl/vale-gieren-vrije-vogels.

De vale gieren vliegen uit.
Rembrandt Sutorius was aanwezig op Sardinië en opende de volière van waaruit de vale gieren werden vrijgelaten: “Ik vond het ongelooflijk indrukwekkend de gieren daarna te zien wegzweven boven het gebied.” ARTIS draagt bij aan de herintroductie van vale gieren in dit gebied om het aantal gieren weer op niveau te brengen. Als aaseters hebben zij een belangrijke rol in het ecosysteem en in de kringloop van het leven. Sutorius: “Zij eten dode dieren en zijn dus de opruimers van de natuur. ARTIS ondersteunt daarom het natuurbehoudproject Life Under Griffon Wings dat als doel heeft de populatie wilde vale gieren op Sardinië te behouden.”

Stap voor stap
Vale gieren verlaten rond de drie maanden het nest en zijn dan zelfstandig. De twee jongen uit ARTIS waren al enkele maanden in Sardinië om in een volière te wennen aan hun nieuwe omgeving. Om de introductie stap voor stap te laten verlopen, zullen ze de eerste periode nog karkassen gevoerd krijgen in een afgeschermd gebied in het Parco Regionale di Porto Conte.

Bescherming en herintroductie
Het aantal vale gieren liep vanaf de jaren ’70 terug, doordat boeren vergiftigde karkassen op hun land lieten liggen om roofdieren te verdelgen. De vale gieren, die zich als aaseters voeden met karkassen, werden hier het slachtoffer van. Sindsdien zijn er veranderingen in de regelgeving gekomen, is de natuurlijke leefomgeving van de vale gier beter beschermd en zijn er verschillende herintroductieprojecten geweest. Inmiddels gaat het beter met de vale gieren in Europa.
Door nieuwe bedreigingen voor de vale gier, zoals aanrijdingen tijdens het eten van roadkill en verwonding door elektriciteitslijnen, blijft bescherming belangrijk. Zeker op Sardinië, waar in 2013 nog maar 30 koppels werden geteld.

Binnen het natuurbehoudproject Life Under Griffon Wings waar de vale gieren van ARTIS deel van uitmaken, zullen in totaal 60 gieren worden uitgezet, in drie groepen. De keuze voor deze locatie wordt gemaakt door de overkoepelende organisatie Vulture Conservation Foundation, na overleg met de fokprogrammacoördinator van het ESB (European Stud Book) van de vale gieren.

Netgiraffe geboren in ARTIS
Hengst heeft gedronken en geplast


Foto ARTIS, Edwin Butter

In ARTIS is vrijdagmiddag een netgiraffe geboren. ‘s Morgens staken de voorpoten van het veulen al naar buiten. De merrie is een ervaren moeder: het is haar zesde veulen. Deze bevalling duurde langer dan de voorgaande. Tijdens het persen was het neusje van het veulen soms al zichtbaar, om dan weer terug te trekken. Om 15.15 uur kwam het veulen ter wereld. Het veulen is een hengst. Hij heeft gedronken bij de moeder, en zijn eerste plas gedaan. Dit is altijd een bewijs dat er voldoende vocht opgenomen is. Om de giraffen rust te geven, bleven ze de eerste dagen nog binnen in de giraffenstal. De kudde in ARTIS bestaat nu uit negen netgiraffen. De netgiraffe (Giraffa camelopardalis reticulata) kent een draagtijd van ongeveer vijftien maanden. Ze komen in Afrika voor ten zuiden van de Sahara op de begroeide savanne. Volgens de rode lijst van IUCN, de internationale natuurbeschermingsunie, is de netgiraffe een kwetsbare diersoort. In de afgelopen 25 jaar is het aantal netgiraffen in het wild met 80% afgenomen. Bekijk een filmpje van de bevalling op www.artis.nl/giraffe-geboren


Rechtopstaand
Een giraffenbevalling is bijzonder omdat de merrie het veulen rechtopstaand werpt. Hierdoor maakt het veulen een val van bijna twee meter. Tijdens deze val draait het veulen zich, zodat het een veilige landing op de zij maakt. Giraffen staan en lopen snel na de geboorte, om met de kudde mee te kunnen bij gevaar. Deze hengst stond na drie kwartier wijdbeens op de poten. Het is belangrijk dat het veulen binnen 24 uur na de geboorte drinkt. In de eerste melk, de biest, zitten belangrijke micro-organismen die het afweersysteem op gang brengen. De zoogtijd duurt ongeveer een jaar.

Hoogste landdieren
De giraffe is met zijn hoge poten en lange nek het hoogste landdier op aarde. Een giraffe heeft net als de meeste andere zoogdieren (waaronder de mens) zeven nekwervels. De wervels zijn wel een stuk langer dan bij andere dieren, en speciale kogelgewrichten zorgen voor flexibiliteit in de nek. De giraffen in ARTIS zijn netgiraffen. Deze ondersoort is te herkennen aan het netvormige vlekkenpatroon, bestaande uit grote, hoekige vlekken, gescheiden door dunne witte lijnen. ARTIS neemt deel aan het Europese fokprogramma voor de netgiraffe.